Consumentenprogramma Radar heeft artsen en media met marketingstrucs keihard genept. Het programma bedacht een ziekte, ‘produceerde’ een medicijn en ging daarmee de hort op. Ook werd er een ‘onafhankelijk’ onderzoek gehouden om klanten te lokken.
Radar wil op deze manier duidelijk maken (vanavond om 20.30 uur op Nederland 1) hoe symptoomreclame werkt. Een farmaceutisch bedrijf probeert een onschuldig ongemak te promoten tot een aandoening waar veel mensen aan lijden en die met pillen behandeld moet worden.
Er bestaat geen middel tegen flatulentie. Radar bedacht Deflexine, maakte een website (hetluchtop.nl) met een test over winderigheid en wees bezoekers op de mogelijkheid van behandeling. De site is 4000 keer bezocht, onder meer door alle farmaceutische bedrijven in Nederland. Fabrikant Pfizer bood samenwerking aan.
Ook richtte Radar een eigen pr-bureau op dat contacten legde met media. Tijdschriften zoals Santé en Libelle wilden redactionele artikelen maken over winderigheid. Santé wilde wel dat de fabrikant vervolgens in een volgend nummer („Anders valt het zo op”) ook ging adverteren.
Radar kon tegen forse betaling ook een scène kopen in een populaire tv-soap, waarbij dan ook de website voor het middel zou worden genoemd. Ook het RTL4-gezondheidsprogramma Health Angels was tegen betaling bereid het onderwerp uit te zenden. Hart van Nederland van SBS6 maakte begin vorige week al een onderwerpje over winderigheid.
Met dank aan de Trouw.
Geachte bezoeker,
Pfizer heeft, in tegenstelling tot wat in een landelijk dagblad is te lezen, absoluut niet aangeboden om “samen te werken [met hetluchtop.nl]”.
De ironie wil nu juist dat Pfizer de nepcampagne doorzien heeft. Vrijdag 28 augustus heeft Pfizer contact gezocht met het fictieve pr-bureau (Company Consultancy) van de Tros. Om ons sterke vermoeden dat er sprake was van een vooropgezette actie van de kant van TrosRadar en/of DGV te bevestigen, is het nep pr-bureau gebeld. Middels de voicemail is de vraag “voor welk farmaceutisch bedrijf Company Consultancy werkt?” voorgelegd. Company Consultancy is verzocht Pfizer terug te bellen. Dit is tot op de dag van vandaag niet gebeurd.
Een en ander bevestigde ons vermoeden dat de site niet van een farmaceutisch bedrijf afkomstig kon zijn en, naar achteraf inderdaad blijkt, in verband gebracht kan worden met Tros Radar en DGV.
Het is spijtig om te constateren dat het controleren van de feiten door Pfizer aan het adres van Company Consultancy door Radar op een onjuiste wijze is weergegeven in de media. Het had de Tros gesierd als zij teruggebeld hadden om ons vermoeden te bevestigen.
Tros Radar en DGV/Gezonde Scepsis hebben vanaf maandag 24 augustus op de site (en in de media) aandacht gevraagd, en schaamteloos reclame gemaakt, voor een niet bestaand geneesmiddel tegen winderigheid. De site hetluchtop.nl was evenwel een persiflage van de werkelijkheid en toonde aan hoe het informatievoorziening juist niet moet en hoe Pfizer het dus ook niet doet.
Pfizer herkent zich niet in de kritiek die het instituut voor Verantwoord Medicijngebruik (DGV)/Gezonde Scepsis uit in het op maandag 31 augustus 2009 verschenen rapport ‘Informatieaanbod op internet’.
Pfizer is er volkomen van overtuigd dat onze informatiewebsites volledig voldoen aan de wettelijke, en door de Code Geneesmiddelen Reclame (CGR) gestelde, eisen en voorwaarden en dat de informatie op de sites bezoekers helpt bij hun zoektocht naar informatie.
Voorlichting verschaffen over een ziekte, zonder dat direct en/of indirect naar een geneesmiddel en/of vergunninghouder wordt verwezen, is toegestaan. Minister Klink van Volksgezondheid is hier, in reactie op eerdere Kamervragen, duidelijk over;
“Het is toegestaan om informatie over gezondheid en ziekte te verspreiden. Soms wordt dit gezien als symptoomreclame. Volgens een uitspraak van het Gerechtshof Arnhem uit 2003 kan in zijn algemeenheid gezegd worden dat indien een tot het publiek gerichte uiting uitsluitend informatie bevat over een ziekte, zonder dat direct en/of indirect naar een geneesmiddel en/of een vergunninghouder wordt verwezen, deze uiting in beginsel niet als reclame kan worden aangemerkt. Symptoomreclame die aan deze eisen voldoet is derhalve niet verboden en wordt gezien als gezondheidsinformatie.”
Conclusie van het rapport ‘Informatieaanbod op internet’, en waarin informatie-websites door DGV/Gezonde Scepsis worden beoordeeld, is dat “van deze 34 websites er 23 in strijd zijn met de CGR-richtlijnen en/of Geneesmiddelenwet”.
In het rapport van DGV/Gezonde Scepsis worden twee sites van Pfizer (cholesterol.nl en luchtpunt.nl, de laatste in samenwerking met Boehringer Ingelheim) geëvalueerd. Beide sites voldoen volgens DGV/Gezonde Scepsis niet aan de Geneesmiddelenwet en/of CGR-richtlijn.
Pfizer meent dat de punten die door Gezonde Scepsis worden aangedragen, en waaruit Gezond Scepsis de conclusie trekt dat er regels worden overtreden, deze beoordeling niet rechtvaardigen. Op geen van onze informatiesites wordt – op wat voor wijze dan ook – reclame gemaakt voor een geneesmiddel, op al onze sites is duidelijk te zien wie de afzender is en overdracht van informatie over gezondheid is op alle platforms de doelstelling. De websites helpen mensen bij het zoeken naar informatie over bepaalde aandoeningen (cholesterol, (stoppen met) roken, COPD, erectieproblemen, overactieve blaas en neuropatische pijn – b.v. als gevolg van borstkanker). Zodoende levert Pfizer een bijdrage aan de volksgezondheid, de vraag naar goede informatie door mensen en de kwaliteit van leven van mensen.
Uiteraard wordt de inhoud van de sites regelmatig getoetst, o.a. door veranderende regelgeving, en indien nodig aangepast. Dit is ook het positieve effect van zelfregulering en dit werpt zijn vruchten af.
Jan Willem de Heer
Manager Media Relaties
Pfizer bv